داوری در دعاوی: انتخابی برای سرعت و دقت در حل اختلافات
با افزایش حجم پرونده‌های قضایی و طولانی شدن زمان رسیدگی در دادگاه‌ها، داوری به عنوان جایگزینی کارآمد برای حل اختلافات مورد توجه قرار گرفته است. در این روش، افراد می‌توانند به جای طی مراحل پیچیده قضایی، اختلاف خود را به داوری ارجاع دهند تا فرآیند رسیدگی سریع‌تر و موثرتر انجام شود. در ادامه، به جنبه‌های مختلف داوری پرداخته خواهد شد.
داوری چیست؟
داوری در لغت به معنای حاکمیت، میانجیگری و اعتماد است. در اصطلاح حقوقی، داوری به فرایندی گفته می‌شود که در آن فرد یا افرادی به عنوان داور، با رضایت طرفین یا ارجاع دادگاه، به حل و فصل اختلافات می‌پردازند و رأی صادر می‌کنند. ماده 454 قانون آیین دادرسی مدنی داوری را این‌گونه تعریف می‌کند:
"کلیه اشخاصی که اهلیت اقامه دعوا دارند می‌توانند با توافق یکدیگر، منازعه و اختلاف خود را، چه در دادگاه طرح شده باشد یا نه، به داوری یک یا چند نفر ارجاع دهند."
تفاوت داوری با میانجیگری
داوری و میانجیگری دو فرآیند متفاوت در حل اختلافات هستند:
- داوری: داور به دعاوی مدنی رسیدگی می‌کند و رأی صادر می‌نماید.
- میانجیگری: میانجیگر در امور کیفری برای ایجاد صلح و سازش میان طرفین فعالیت دارد. این فرآیند شامل ارائه پیشنهاد و تسهیل مذاکرات است، بدون اینکه میانجیگر رأی صادر کند.
موارد غیرقابل ارجاع به داوری
برخی از موضوعات و افراد امکان ورود به فرآیند داوری را ندارند:
- موضوعات غیرقابل ارجاع به داوری:
- طلاق
- فسخ نکاح
- نکاح (ازدواج)
- امور مربوط به ورشکستگی
- دعاوی کیفری
- اثبات نسب
- افرادی که نمی‌توانند داور باشند:
- اشخاص فاقد اهلیت قانونی (مانند افراد نابالغ، غیرعاقل و غیررشید)
- قضات و کارمندان اداری دادگستری
- افراد زیر 25 سال
- افرادی که در دعوا منفعت دارند یا با یکی از طرفین قرابت سببی یا نسبی دارند
انواع داوری
داوری به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
- داوری اختیاری:
در این نوع، طرفین توافق می‌کنند که در صورت بروز اختلاف، آن را به داوری ارجاع دهند. مشخصات و تعداد داوران در قرارداد یا به صورت جداگانه تعیین می‌شود. - داوری اجباری:
در برخی موارد، دادگاه با توجه به شرایط خاص، حل اختلاف را به داوری ارجاع می‌دهد.
ابطال رأی داوری
رأی داور قابل اعتراض و ابطال است. طبق ماده 489 قانون آیین دادرسی، موارد زیر می‌توانند به ابطال رأی منجر شوند:
- رأی مخالف صریح قانون باشد.
- قرارداد ارجاع به داوری معتبر نباشد.
- موضوع رأی خارج از موارد اختلاف باشد.
- داوران فاقد صلاحیت قانونی باشند.
- رأی پس از پایان مدت داوری صادر شده باشد.
- رأی مخالف اسناد رسمی یا املاک ثبت‌شده باشد.
- داور از اختیارات قانونی خود فراتر رفته باشد.
نحوه اعتراض و درخواست ابطال رأی داور
اعتراض به رأی داوری باید ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ رأی به دادگاه صورت گیرد. این دادگاه، یا همان دادگاهی است که پرونده را به داوری ارجاع داده، یا در صورت توافق طرفین بر داوری، دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به موضوع را دارد.
جمع‌بندی
داوری به عنوان روشی سریع و منعطف، می‌تواند جایگزینی مناسب برای حل اختلافات در بسیاری از دعاوی باشد. با این حال، آگاهی از شرایط، محدودیت‌ها و فرآیندهای قانونی داوری برای استفاده بهینه از این روش ضروری است.
چرا موسسه حقوقی چراغ راه؟
- تجربه و تخصص: وکلای ما با دانش و تجربه کافی در زمینه دعاوی ابطال داور، از حقوق شما در محاکم دفاع خواهند کرد.
- مشاوره حرفه‌ای: ارائه مشاوره شفاف و کاربردی برای حل اختلافات و پیشگیری از مشکلات.
- دفاع کارآمد: دفاع حقوقی مؤثر در پرونده‌های مرتبط با داوری .
برای دریافت مشاوره تخصصی و خدمات حقوقی مرتبط با دعاوی داوری ، با ما تماس بگیرید.
